سفارش تبلیغ
صبا ویژن

زبانشناسی

نروژ یکی از کشور های کوچک و کم جمعیت اسکاندیناوی است که چند قرن زیر سلطه ی دانمارک و برای یک دوره ی کوتاه نیز زیر سلطه ی سوئد قرار داشته اما بالاخره در قرن نوزدهم استقلال خود را به دست آورده است. از این زمان مردم نروژ کوشیده اند تا از کلیه امکانات و عوامل برای تثبیت هویت ملی و حفظ استقلال خود استفاده کنند. در همین راستا، زبان نیز به عنوان یکی از سمبل های مهم هویت فرهنگی مورد توجه قرار گرفت.گونه های زبانی مختلفی که در آن دوران در نروژ به کار می رفته، مجموعه ای را تشکیل می داده اند که در یک سوی آن گونه های محاوره ای و نوشتاری زبان دانمارکی و در سوی دیگر آن، گونه های محاوره ای و روستائی نروژی قرار داشته اند. با توجه به این تنوع زبانی، نیاز به انتخاب یک زبان مشترک و معیار سازی آن احساس گردید و از همان آغاز در پاسخ به این نیاز، دو گرایش متفاوت در این کشور پدید آمد؛ گروهی که از نظر کنودسن در مورد اصلاح مرحله به مرحله ی دانمارکی نوشتاری در جهت ایجاد یک گونه ی معیار طرفداری می کردند، معتقد بودند که یک زبان نروژی-دانمارکی می تواند به عنوان زبان معیار انتخاب گردد. گروه دیگر از نظریه ی آسن مبنی برانتخاب یک گویش اصیل نروژی و معیار سازی آن، حمایت می کردند. به این ترتیب دو زبان به نام های لاندزمال یا " زبان ملی" و ریکس مال یا " زبان کشور" به ترتیب از سوی آسن و کنودسن پیشنهاد شد. در طول سال های بعد، فعالیت هائی برای معیار سازی این دو زبان انجام گرفت و برای هر یک کتاب های دستور، قواعد تلفظی و املائی و فرهنگ لغات تنظیم و تدوین گردید. لاندزمال بر پایه ی مطالعات تطبیقی درباره ی گویش های اصیل نروژی ساخته شد اما بعد ها به نی نورسک یا " نروژی جدید" شهرت یافت. ریکس مال صورت اصلاح شده و تغییر یافته ی دانمارکی بود که بعدها به بوک مال یا " زبان کتابی" تغییر نام یافت.
از آغاز قرن حاضر مسأله ی زبان معیار به شدت با مسائل سیاسی و اجتماعی نروژ گره خورد و دولت به طور فزاینده ای با آن درگیر شد. با بیشتر شدن نقش دولت در برنامه ریزی های زبان، هر دو زبان به عنوان زبان های رسمی پذیرفته شدند  و معیار سازی و تثبیت هنجارهای آن ها رسما در دستور کار برنامه ریزان زبان قرار گرفت. در نتیجه ی کوشش هائی  که در چند دهه ی گذشته برای معیار سازی این زبان ها به عمل آمده  و اصلاحاتی که در هر یک از آن ها به انجام رسیده است، اکنون در این کشور دو زبان معیار وجود دارد: نی نورسک که در مناطق روستائی کاربرد بیشتری دارد و زبان آموزش در نزدیک به یک چهارم کل مدارس کشور است و بوک مال که در اغلب شهرها به عنوان زبان آموزش به کار گرفته می شود. به نظر برخی از متخصصان، وجود دو زبان معیار رسمی در کشور کوچک و غیر ثروتمندی مانند نروژ، علاوه بر آن که می تواند زمینه ای برای جدائی مردم باشد، بسیار پر هزینه  نیز هست. از سوی دیگر، به نظر نمی رسد که هیچ یک از این دو زبان بتواند  دیگری را به کنار بزند و به عنوان تنها زبان معیار در سطح کشور باقی بماند. البته وجود دو یا چند زبان رسمی در یک کشور امری غیر معمول نیست، اما در نروژ، دو زبان رسمی معیار دارای وجوه اشتراک و نزدیکی قابل ملاحظه ای هستند، به طوری که به نظر برخی، می توان آن ها را دو گونه از یک زبان واحد دانست. با توجه به این گونه نظریات است که اکنون برنامه ریزان زبان در این کشور، راه حل جالب و کم نظیری را برگزیده اند و آن ادغام این دو زبان و به وجود آوردن زبان معیار واحدی از ترکیب آن هاست. این سیاست با اصلاح صورت های معیار در دو زبان و به وجود آوردن و تثبیت صورت های واحدی از آن ها، در نهایت به پیدایش یک زبان معیار واحد به نام سام نورسک یا " نروژی متحد" منتهی خواهد شد و به نظر می رسد که اکنون به آرامی به پیش می رود.

برگرفته از کتاب:در آمدی بر جامعه شناسی زبان، یحیی مدرسی،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،تهران، چاپ دوم،1387،صص243-240


نوشته شده در جمعه 89/7/23ساعت 2:14 صبح توسط ابوالقاسم امینی| نظرات ( ) |